De Provinciale Staten van Utrecht zijn de volksvertegenwoordigers van de provincie Utrecht. Zij worden iedere vier jaar verkozen tijdens de Provinciale Statenverkiezingen. De eerstvolgende verkiezingen zijn in maart 2027.
Zodra de uitslag bekend is bekijken politieke partijen wie met elkaar kan samenwerken om een coalitie te maken. Uit deze coalitie wordt een dagelijks bestuur van de provincie gevormd: het college van Gedeputeerde Staten. De provinciebestuurders, ook wel gedeputeerden genoemd, maken voorstellen en voeren besluiten uit.
Provinciale Staten controleren of deze voorstellen en besluiten goed worden uitgevoerd en stellen het beleid op hoofdlijnen vast. Daarmee zijn Provinciale Staten het hoogste bestuursorgaan van de provincie.
Het politieke werk gebeurt op woensdag, vaak naast een andere baan. Het meeste voorbereidende werk wordt gedaan tijdens commissievergaderingen. Tijdens een Provinciale Statenvergadering worden de besluiten genomen.
Provinciale Staten kunnen tijdens Provinciale Statenvergaderingen allerlei politieke hulpmiddelen inzetten om hun werk goed te kunnen doen. Hieronder omschrijven op welke manieren dit allemaal kan.
Motie
Een motie is een schriftelijke uitspraak, wens of verzoek van een Statenlid, of meerdere leden, aan Gedeputeerde Staten om iets te doen of juist te laten. Moties worden in een vergadering behandeld bij het agendapunt van het onderwerp dat wordt besproken. Als een meerderheid van de Statenleden voor de motie stemt, hebben Gedeputeerde Staten de opdracht om de inhoud van de motie uit te voeren. Hier kun je zoeken op alle moties die zijn ingediend.
Amendement
Een amendement is een wijzigingsvoorstel van een Statenlid, of meerdere leden, in een Statenvoorstel van Provinciale Staten. Een wijziging kan een toevoeging van tekst zijn, of het verwijderen van overbodige, onjuiste of gedateerde informatie. Amendementen worden in een vergadering behandeld bij het agendapunt van het onderwerp dat wordt besproken. Als een meerderheid van de Statenleden voor het amendement stemt, dan wordt het voorstel gewijzigd en daarmee het besluit. Hier kun je zoeken op alle amendementen die zijn ingediend.
Actualiteitenmotie
Een actualiteitenmotie is een motie die een Statenlid kan indienen voor een Provinciale Statenvergadering. Zoals de naam al aangeeft moet de motie actueel zijn. Naast urgentie moet het onderwerp van de actualiteitenmotie nog niet op de agenda staan voor deze Statenvergadering of de eerstvolgende commissievergadering. De voorzitter besluit, in overleg met de fractievoorzitters, of de ingediende actualiteitenmotie wordt behandeld. Als de motie wordt behandeld en een meerderheid van de Statenleden voor de motie stemt, hebben Gedeputeerde Staten de opdracht om de inhoud van de motie uit te voeren.
Schriftelijke vragen
Een schriftelijke vraag stelt een Statenlid, of meerdere leden, buiten de vergadering om. De vragen gaan over het beleid dat Gedeputeerde Staten uitvoeren. Gedeputeerde Staten moeten de vragen uiterlijk binnen dertig dagen beantwoorden. Alle Statenleden worden op de hoogte gebracht van zowel de vragen als de antwoorden. Hier vind je een actueel overzicht van alle schriftelijke vragen die zijn gesteld.
Mondelinge vragen
Een mondelinge vraag stelt een Statenlid tijdens een Provinciale Statenvergadering in het Vragenhalfuurtje. Het vragende Statenlid wil meer informatie of een antwoord van Gedeputeerde Staten op een actueel onderwerp wat niet op de agenda staat. Dit zijn korte duidelijke vragen met een kleine toelichting.
Interpellatie
Een interpellatie is een zwaarder middel om informatie of een antwoord te vragen van Gedeputeerde Staten over een onderwerp dat niet op de agenda van de Provinciale Statenvergadering staat. Een derde deel van de Statenleden moet het verzoek steunen om de interpellatie in dezelfde vergadering te kunnen doen. Er kunnen tijdens de interpellatie ook moties worden ingediend.
Initiatiefvoorstel
Een initiatiefvoorstel is een voorstel dat een Statenlid zelf schrijft, in plaats van Gedeputeerde Staten. Het voorstel worden vrijwel altijd behandeld in een commissievergadering, maar kan ook direct in Provinciale Staten worden besproken.
Statenonderzoek
Een Statenonderzoek is een onderzoek dat door Provinciale Staten wordt gedaan naar het beleid van Gedeputeerde Staten. Dit middel wordt alleen ingezet bij zwaarwegende onderwerpen. De onderzoekscommissie bestaat uit drie Statenleden. Provinciale Staten stellen vooraf vast aan welke regels het onderzoek moet voldoen.